Skip to content

Rosa i Jim

      Rosa i Jim, artykuł audio
Jim Greasley
Jim Greasley

Tyjater New Diorama w Lōndynie ôd pŏru dni wystŏwiŏ gra „Flew the Coop” ô miyłości w czasie wojny. Niy byłoby w tym nic interesantnego, jakby niy to, że we ôpisie je zdanie:

„Inspirowane istōm historyjōm ślōnskij dolmeczerki Rosy Rauchbach i Horace’a Greasleya, brytyjskigo heresztanta wojynnego, co uciyk przez dwiesta razy, coby sie z niōm trefić.”

Ani rŏz żech ô tym niy słyszoł, tōż zaczōn żech sznupać za informacyjami ô nich we internecie. Pokŏzało sie, że Horace Greasley, na kerego gŏdali Jim, narodziōł sie we Gody 1918 roku we Ibstock, we grŏfstwie Leicestershire. Robiōł za golacza, jak Wielkŏ Brytanijŏ wypisała wojna Niymcōm. Jedyn klijynt zapropōnowoł mu robota za fojermōna, coby niy musioł sużyć przi wojsku, ale ôd podziynkowoł.

Sużōł we 2/5. batalijōnie Regimyntu Leicestershire, z kerym wylōndowoł we Francyji na kōniec dziwnyj wojny i 25 moja 1940 roku, w czasie ôdwrotu do Dunkerki, bōł heresztowany we Carvin kole Lille.

Nojprzōd przeszoł dziesiyńciotydniowy marsz bez Francyjo i Belgijo do Holandyje, a stamtōnd trzi dni cugym do lagru we Ślōnsku. Greasley niyskorzij padoł, co mioł szczyńście, że ta drōga przeżōł.

Wrażōny bōł do Lamsdorf (Łambinowic) i tam trefiōł siedymnŏście lŏt modo cera ôd dyrechtōra ôd sztajnbrucha, co dō niego tyn lager bōł prziłōnczōny. Ôna robiyła za dolmeczerka i – jak Greasley gŏdoł – zarŏz sie przipadli do gustu.

Za pŏra tydni już mieli normalny rōmans, co go kludziyli pod nosami ôd wachtyrzōw, trefiali sie po werksztelach i kaj ino szło. Na kōniec roku ale ôn bōł przeniysiōny do Freiwaldau (Jesenika), 50 kilōmetrōw na połednie.

Greasley miarkowoł, że krōtke wypady bydzie szło skryć. Posyłali sie wiadōmości bez znajōmych, co przichodziyli dō niego sie strzic, bo ôn zaś robiōł za golacza. Jak ze pōmocōm ôd kamratōw poradziōł uciyc na przōdzij ugŏdane zŏlyty, to niyskorzij po ćmŏku włōmowoł sie nazŏd i czekoł na dalszo przileżytość.

Spōminoł, iże rŏz za kedy uciykoł trzi razy w tydniu, jeźli Rosa miała jaki dinst we bliższych lagrach. Niyrŏz tyż dostŏwoł ôd nij małe pakety z jŏdłym i tajle, z kerych w kōńcu zbudowali radyjŏk, na kerym trzi tysiōnce heresztantōw mogło suchać wiadōmości BBC.

Bōł wyzwolōny we moju 1945 i wrōciōł do Anglije. Pedzioł ôjcōm ô Rosie, ale ôd niego fater niy chcioł słyszeć ô przikludzaniu Niymki do jejich dōmu. Greasley niy mioł siyły mu eklerować rōżnicy miyndzy Niymcami i Ślōnzŏkami.

Hned dostoł ôd nij brif, w kerym pisała, że trefiyła na Amerykōnōw we Czechosłowacyji i ci ja przewiyźli kajś pod Lipsk. Porynczōł tyż za nia, jak poprosiyła ô robota za dolmeczerka i przeniyśli ja do Hamburga. We brifach planowali wyjechać do Nowyj Zelandyje i ôdkłŏdali ôba na to pijōndze.

We grudniu 1945 przestała pisać. Prōbowoł sie dostać do bazy, w keryj ôna robiyła, ale tak wczas po wojnie przejechać z Anglije na kōntynynt to niy było prosto dlŏ cywila.

Po roku dostoł wiadōmość ôd ôd nij kamratki, co napisała mu, iże trefiyła na pŏra brifōw ôd niego i pōmyślała, iże winiyn wiedzieć, co sie stało. Rosa umrziła przi porodzie społym ze dzieckym, co mogło być ôd niego.

Swoja historyjo Jim spisoł we ksiōnżce „Do The Birds Still Sing in Hell?” („Śpiywajōm ptŏki tyż w piekle?”), kerŏ była przełożōnŏ na niymiecko, polsko i czeskŏ gŏdka.

3 kōmyntŏrzōw

  1. Giynek Giynek

    Piynkno historyja! Jakbych mogl miec sugestio – starej sie czytac ciut wolnij, bydzie wiyncyj szpasu do nos. Pyrsk.

    • Grzegorz Kulik Grzegorz Kulik

      Dziynki, sprōbuja barzij pōmału. 🙂

  2. Henryk Mościbrodzki Henryk Mościbrodzki

    Dobra robota! 🙂

Ôstŏw ôdpowiydź

Twoja adresa email niy bydzie ôpublikowanŏ. Wymŏgane pola sōm ôznŏczōne *